Doğum İzni Süresinde Müjdeli Gelişme! Anne ve Babalar Ne Kadar Ücretli İzin Alacak?

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yayımlanan bir raporda, dünya genelinde annelerin ortalama ücretli doğum izninin 24,7 hafta, babaların ise yalnızca 2,2 hafta olduğu belirtildi. Bu ciddi fark, cinsiyet eşitliği açısından eleştirilere yol açıyor. Türkiye ise, mevcut 16 haftalık ücretli doğum iznini 24 haftaya çıkarmak üzere hazırlıklar yapıyor. Hâlihazırda anneler 16 hafta boyunca ücretli izin alabiliyor; babalara ise işçilerde 5 gün, memurlarda ise 10 gün mazeret izni tanınıyor.

ILO Çalışma Koşulları ve Eşitlik Departmanı'nın Direktörü Sukti Dasgupta, bu farkın hem evde hem de iş hayatında cinsiyet eşitsizliğini derinleştirdiğine dikkat çekti. Kamu kaynakları ile desteklenen ve sosyal koruma sistemleri çerçevesinde her iki ebeveyn için eşit, devredilemez izin haklarının sağlanmasının, gerçek bir değişim sağlamak adına kritik bir öneme sahip olduğunu ifade etti.

BİRÇOK ÜLKE ÜCRETSİZ BABALIK İZNİ SUNUYOR

Rapora göre, 121 ülke babalık izni tanırken, bunun yalnızca 105'inde “ücretli” babalık izni mevcut. Bu ülkeler arasında, son on yıl içinde babalık iznini başlatan ya da süresini uzatan 37 ülke bulunuyor. Ücretli doğum izninde cinsiyet farkının azaltılması için, bu iznin iş güvencesi dahil olacak şekilde verilmesi, yeterli mali destek sağlanması ve devlet katkısıyla finanse edilmesi önerildi.

ÜLKEMİZDE ANNELERE 16 HAFTA İZİN TANINIYOR

Türkiye'de annelere doğum öncesi ve sonrası toplamda 16 hafta ücretli doğum izni veriliyor; bu süre 8'er haftadan oluşuyor. Babalar için ise ücretli doğum izni mevcut değil, sadece doğum gerçekleştiren çalışanlar için işçilere 5 gün, memurlara ise 10 gün mazeret izni sağlanıyor. Kadın çalışanlara ayrıca bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günlük 1,5 saat süt izni veriliyor. Kadın memurlar, analık izni süresinin ardından ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda ise 1,5 saat süt izni kullanma hakkına sahip. İşçi kadınlar doğum sonrasında 6 aya kadar, memur kadınlar ise 24 aya kadar ücretsiz izin alabiliyorlar.

TÜRKİYE'DE DOĞUM İZNİ NE KADAR OLACAK?

Nisan ayında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın başkanlığında gerçekleştirilen Nüfus Politikaları Kurulu toplantısında, doğum izninin artırılması yönünde çalışmalar başlatıldı. Doğum izninin 8 hafta artırılarak 24 haftaya çıkarılması planlanıyor. Bunun yanı sıra, işçi ve memurların babalık izin sürelerinin de eşitlenmesi düşünülüyor. İşçi babalarının, memurlarda olduğu gibi 10 güne kadar izin alması öngörülüyor.

DOĞUM İZNİ SÜRESİNDE ÜCRET KESİNTİSİ

Doğum izni sırasında kadın çalışanlara Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından bildirilen prime esas kazançlarının üçte ikisi oranında iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Bu ödeneğin belirlenmesinde, son 12 ay içindeki kazançların ortalaması dikkate alınır. Doğum izni süresinde ödenecek günlük miktar, brüt asgari ücretin üçte ikisinden daha az olmamakta. Asgari ücretle çalışan anneler, doğum izni sırasında son brüt maaşlarının %67'si oranında bir ücret alıyorlar.

Daha yüksek brüt ücreti olanlar için, son aydaki aldıkları ücret garanti edilmediğinden, 12 aylık ortalama kazançlar esas alınarak daha düşük bir geçici iş göremezlik ödeneği alınabilir. Memur kadınlar ise, fiili çalışmaya dayanan ödemelerin dışındaki diğer mali hakları ve sosyal yardımlarını analık izni süresi boyunca almaya devam etmektedir.