Çin Nadir Elementlerde Gücü Ele Geçirdi! Avrupa'nın Tepkisi Ne Olacak?

Çin’in nadir toprak elementleri (NTE) üzerindeki hakimiyeti giderek artıyor. Bu elementler, özellikle savunma, otomotiv ve teknoloji alanlarında önemli bir rol oynamakta. Pekin'in nisan ayında bazı NTE'lerin yanı sıra bu elementlerden üretilen mıknatısların ihracatını durdurma kararı, Avrupa'da ciddi düzeyde tedarik sıkıntılarına neden oldu. Özellikle BMW ve Mercedes-Benz gibi önde gelen otomotiv üreticileri, üretim süreçlerinde aksaklıklarla karşılaştı.

Bu gelişmenin, ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'e yönelik yeni gümrük tarifelerini duyurmasına cevaben geldiği şeklinde yorumlar yapılıyor. Kararın ardından küresel tedarik zinciri yeniden kırılgan bir duruma gelirken, otomotivden savunmaya kadar birçok sektör bu durumdan etkilenmiş durumda.

AVRUPA'NIN DURUMU NE?

ABD'nin, Çin ile geçici bir NTE anlaşmasına ulaşmış olması her ne kadar olumlu bir gelişme olarak görünse de Avrupa açısından durum daha karmaşık. Türkiye Kritik Mineral İnisiyatifi Kurucusu Sait Uysal’a göre, Çin şu anda NTE pazarının %90'ını kontrol ediyor ve bu durumu stratejik bir avantaj olarak kullanıyor.

Uysal, “AB’nin bu soruna kısa zamanda bir çözüm bulması pek mümkün görünmüyor. Karar alma süreçleri yavaş işliyor ve sürekli düzenlemeler yapılmasına rağmen sahada etkili bir strateji göremiyoruz,” şeklinde konuşuyor. Hatta, Avrupa'nın bu durumu yönetememesi halinde Çin'in büyük Avrupa şirketlerini satın alma olasılığına dikkat çekiyor.

AB'nin şu anda geçici çözümler bulmaya çalıştığını ifade eden Uysal, "Alternatif kaynaklar, kullanımın azaltılması ve farklı teknolojilere yatırım gibi yollar izleniyor ancak bu süreç AB'yi oldukça zorlayacak gibi görünüyor," diye ekliyor.

"YENİ DÜNYA DÜZENİNİN ANAHTARI: NTE'LER"

Uzmanlar, Çin’in ihracat politikalarını sadece ekonomik bir strateji olarak değil, aynı zamanda jeopolitik bir adım olarak değerlendirmekte. Bu durumun dünya ekonomisinde güç dengelerini ciddi şekilde sarsabileceği vurgulanıyor.

Türkiye Madenciler Derneği Çevre Koordinatörü Caner Zanbak da bu görüşü destekliyor. Ona göre, Çin, NTE konusunda geri adım atmayacak. "Gerekirse devlet destekli damping yapacak ama elindeki hammadde üstünlüğünü asla kaybetmeyecek," diyen Zanbak, Avrupa'nın acilen alternatif tedarik stratejileri geliştirmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Zanbak, “AB, bu kaynaklara sahip ülkelerle diplomatik ilişkilerini güçlendirmeli ve stratejik tesisler kurmalı. ABD, Japonya ve Güney Kore gibi rakipleri de düşünerek hareket etmeli,” diyerek uyarıda bulunuyor.