Koç Holding'in En Büyük Rakibi Sıfırlandı! Yıldız Gibi Parladı, Sonra Neden Battı?

1919 yılında Ankara'nın Karagedik köyünde dünyaya gelen Tevfik Ercan, İsviçre'de ekonomi ve ticaret eğitimi aldıktan sonra Türkiye'ye geri döndü. Kısa bir süre içinde ticaret alanında elde ettiği başarılarla dikkatleri üzerine çekti. İlk büyük girişimi, Yeşilköy’de sahip olduğu 15 odalı Çınar Oteli'ni uluslararası standartlara uygun bir tesise dönüştürmek oldu.

OTOMOTİVDE MAN İLE ZİRVEYE ULAŞTI

1966 yılında Alman ortaklarıyla birlikte kurmuş olduğu MAN Otobüs ve Kamyon A.Ş., Ercan’ın otomotiv sektöründeki en önemli adımlarından biri oldu. Daha sonra forklift ve iş makineleri üretimine İsmak markası altında giriş yapan Ercan, 1970'lerin sonlarına doğru kurduğu Ercan Holding ile Türkiye’nin önde gelen sanayi kuruluşlarından birini oluşturdu. Traktör üreticisi Burtrak'la da ortaklık kurarak, pek çok farklı sektörde faaliyet göstermeye başladı.

1983 yılında Bülent Ulusu’nun katılımıyla gerçekleşen temel atma töreninde ağır dizel motor fabrikasının temeli atıldı. 1984 yılında, o dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından açılışı yapılan MAN fabrikası, Ercan Holding’in gücünü zirveye taşıdı.

TURGUT ÖZAL’IN YANINDAYDI

Tevfik Ercan, Turgut Özal'ın serbest piyasa ekonomisi anlayışını en güçlü şekilde destekleyen isimlerden biriydi. Özal’ın kardeşi Yusuf Bozkurt Özal, uzun yıllar boyunca holdingin genel koordinatörlüğünü üstlendi. Ercan, Japonya modelini örnek göstererek, sanayi alanında köklü değişikliklere ihtiyaç olduğunu ifade etti.

SEKTÖRLERARASI YATIRIM VE SINIRSIZ VİZYON

Ercan, yalnızca otomotivle sınırlı kalmayarak kimya, savunma, turizm, eğitim ve sigorta gibi birçok sektöre de yatırım yaptı. Türkiye'nin Volvo distribütörlüğünü üstlendiği gibi Krauss-Maffei firmasıyla zırhlı araç üretimine giriş yaptı. 1985 yılında, Türkiye’nin en zenginleri arasında ilk 10’a girmeyi başardı.

1986 yılında Fenerbahçe’yi iki yıllığına kiralama teklifinin kamuoyuna sunulması, dönemin spor dünyasında geniş yankı buldu.

1988 KRİZİ HER ŞEYİ DEĞİŞTİRDİ

1988’de meydana gelen ekonomik krizin, Ercan Holding’in istikrarını sarstığı söylenebilir. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve faiz oranlarının %65’e çıkması holdingi hazırlıksız bıraktı. Bankalar haciz sürecine girdi; kamyonlar, ofisler ve hatta iletişim araçları dahi haczedildi. MAN fabrikası, Alman ortaklara 10 yıllığına devredildi ve Ercan'ın hissesi %20 seviyelerine kadar düştü. 2.100 olan çalışan sayısı bir anda 400’e geriledi.

TEVFİK ERCAN’IN ÜZÜNTÜSÜ

Bu süreç sonrası bankaları eleştiren Tevfik Ercan, “Kazanan firmaları bile çalıştırmadılar. Bizleri limon gibi sıktılar” diyerek hissettiği hayal kırıklığını dile getirdi. Devletten destek bekleyen Ercan’a, o dönemin başbakanından “Halit Narin gibi villasını satsın” yanıtı geldi. Ercan, bu öğüt üzerine gerçekten de villası, mülkleri ve altınlarıyla veda etmek zorunda kaldı.

KÜÇÜLME STRATEJİSİ VE ZOR YILLAR

1990 yılında aktif iş yaşamından ayrılan Tevfik Ercan, şirketini oğlu Murat Ercan’a devretti. 1998 yılında Meges’in %50,1 hissesi Almanlara satıldı. 2002’de Murat Ercan, “Büyüklük iddiasını bıraktık, artık sadece sağlıklı kalmayı amaçlıyoruz” şeklindeki açıklamasıyla geçmişteki borçlu büyüme anlayışını eleştirdi.

VE SESSİZ BİR VEDA

Tevfik Ercan, 2004 yılında 85 yaşında hayatını kaybetti. Geride, yüzlerce kişiye istihdam sağlayan fabrikalar, Türkiye'nin sanayi tarihine kazandırdığı yatırımlar ve derin izler bırakan bir başarı hikayesi bıraktı.

DERS NİTELİĞİNDE BİR HİKÂYE

Ercan Holding'in yükselişi ve düşüşü, Türkiye iş dünyası açısından hâlâ birer ders niteliğindedir. Tevfik Ercan’ın cesur girişimleri, geniş perspektifi ve sanayi üzerindeki etkisi hafızalardan silinmeyecek olsa da, finansal dalgalanmalara hazırlıksız olmak ve kontrolsüz genişlemenin sonuçları, bir devin sessizce sahneden çekilmesine yol açtı.